miércoles, 4 de febrero de 2009

A PALABRA DO DÍA

xeografía
As palabras que empezan con xeo- proveñen en última instancia da raíz prehistórica indoeuropea xe- (terra), que deu lugar en grego a Gaya ou Xea, que na mitoloxía olímpica era a Nai Terra, filla de Caos. En homenaxe á deusa, o seu nome converteuse en prefixo en varias linguas para denominar as ciencias que estudan o planeta. Así, xeografía formouse co nome de Xea e o elemento compositivo -grafía, que significa 'descrición'. Así, pois, esa disciplina abócase á 'descrición da Terra'.

Analogamente, mediante o uso de Xea e o elemento compositivo -loxía, que significa tratado, estudo ou ciencia, fórmase o nome da xeoloxía.

Pero o nome da antiga divindade helénica, nai de Urano, está presente noutras palabras da nosa lingua e de moitas outras, tales como xeodesia, derivada da voz grega xeodaisía, formada por Gaya e o vocábulo grego daieim (partir, dividir), que dá nome a 'a ciencia que determina a forma e magnitude do globo terrestre'. A xeometría foi orixinalmente a ciencia que se dedicaba a medir a terra e partes dela, aínda que actualmente é "o estudo das propiedades das figuras no plano e no espazo".

En Astronomía, apoxeo é o punto da órbita da Terra máis afastado do Sol, do grego apóxeios (que vén da Terra), formado co prefixo apo-, que indica afastamento. En sentido figurado, utilízase hoxe como 'punto culminante dun proceso'. Perixeo, do grego perixeios, é "o punto máis próximo á Terra da órbita dun astro ou un satélite artificial".

No hay comentarios:

Publicar un comentario