SUFIXOS E TERMINACIÓNS

1. En galego rematan en –zo, -za: andazo, aprezo, avinza, benquerenza, cansazo, cobiza, crenza, destrenza, desprezo, diferenza, doenza, espazo, estanza, finanza, Galicia, Galiza, graza, inxustiza, licenza, mantenza, menosprezo, nacenza, novizo, perseveranza, pertenza, (xunto ao cultismo pertinencia, con significado diferente), postizo, preguiza (preguiceiro, preguizoso), presenza (pero presenciar), prezo (desprezo, denosprezo, prezar, desprezar; pero aprecio, apreciar), prexuízo, querenza, sentenza (pero sentenciar), servizo (servizal), tenza, terzo, xuízo, xustiza.

2. Levan –zón: doazón, razón, sazón, torzón, traizón, …

3. É normativo a solución –ble ou –bel: amable ou amable, apetecible ou apetecíbel…

4. Terminacións: -eo, -eu e –au: chapeu, romeu, xubileu, xudeu, bacallau, pau

5. Escríbense con –o as voces currículo, espírito, memorando e referendo, ímpeto, tribo.

6. Terminación –án:

a. *Masculino en –án /feminino –á: afgán, alazán, aldeán, alemán, ancián, artesán, barregán, bosquimán, capitán, catalán, chan, cidadán, cirurxián, comarcán, concidadán, cortesán, cotián, cristián, curmán, ermitán, escribán, gran, insán, irmán, livián, louzán, malsán, marrán, musulmán, nugallán, pagán, rufián, sancristán, san, sultán, tecelán, temperán, temporán, truán, van, vilán.

b. *Seguen este modelo os xentilicios: castelán /á, coimbrán /á e os referidos a entidades de poboacións galegas: aresán /á, bergantiñán /á, ferrolán /á, fisterrán /á... c. *Levan terminación –ano (fem. –ana) os cultismos e outras palabras como: africano, americano, anglicano, arcano, artesiano, asturiano, australiano, bacteriano, boliviano, colombiano, cubano, decano, diluviano, franciscano, fulano, gregoriano, hispano, humano, italiano, lusitano, luterano, mahometano, meridiano, metropolitano, miliciano, mundano, oufano, paisano, peruano, profano, provinciano, puritano, republicano, romano, rosaliano, semana, soberano, tirano, transmontano, urbano, valenciano, veterano, vexetariano, xermano.

d. *Masculino –án / feminino –ana: Só os pexorativos: burrán, cacholán, pailán, folgazán…

7. Masculino –ón /feminino –oa: Substantivos e adxectivos en que –ón non pode analizarse como sufixo: anfitrión/anfitrioa, bretón/bretoa, campión/campioa, ladrón / ladroa /ladra, león / leoa, patrón/patroa, saxón/saxoa, teutón/teutoa…

8. Masculino ón / feminino –ona: Só aumentativos ou pexorativos: mullerona, casona, abusona, acusona, faltona, preguntona

9. Terminación –de: almude, alude, ataúde calamidade, céspede, hóspede, laúde, parede, rede, saúde, sede, soidade, verdade, virtude, …

10.Terminacións –dade, -tade: verdade, herdade, bondade, crueldade, lealdade, mortaldade, cidade, soidade, puridade, novidade, enfermidade, piedade, notoriedade, propiedade seriedade, solidariedade, contrariedade.

11. Terminacións –aría / -ería este sufixo indica o lugar ou onde se fabricaban cousas, onde se venden ou onde hai abundancia delas. Debe dárselle preferencia a solución –aría: armaría, bruxaría, carnizaría, papelaría...Presentan a forma –ería: galería, galantería ou mercería.